Вертебрология нейрохирургия, неврология және ортопедияның түйіскен жерінде орналасқан. Бұрын неврологтар омыртқа мәселелерімен айналысқан, енді омыртқа проблемалары туындаған жағдайда маманға хабарласу керек.
Бұл маман омыртқа ауруларын, атап айтқанда радикулит пен остеохондрозды диагностикалаумен және емдеумен айналысады.
Вертебролог болу үшін жоғары медициналық білім алу керек, содан кейін осы мамандық бойынша жоғары оқу орнынан кейінгі дайындықтан өту керек.
Дәрігер остеопат уқалаушылармен үнемі байланыста болады, көптеген жетекші вертебрологтар омыртқа ауруларын емдеудің хирургиялық емес әдістерін іздеумен айналысады.
Вертебрологтар келесі ауруларды диагностикалау мен емдеумен айналысады:
Әдетте дәрігерге жүгінудің негізгі симптомы-арқадағы ауырсыну.
Омыртқаның бүйір қисықтығымен сипатталатын ауру - сколиоз кезінде омыртқааралық дискінің бүйіріне қарай қисаюы байқалады, бұл бұлшықеттердегі, қан тамырларындағы зат алмасу процестерін, ағзалардың патологиясын реттейтін олардың айналасындағы жүйке тамырларының тітіркенуі : өт қабының дисфункциясы, бронхоспазм, простатит, кардиалгия пайда болады.
Ишиалгия үшін санда және құйрық аумағында ауырсынудың пайда болуы тән, ауырсыну сезімі табан немесе жіліншікке қарай ауысуы мүмкін. Әдетте ишиалгия бел аймағындағы ауырсынумен бірге жүреді, бұл ауру люмбоишиалгия деп аталады.
Бастапқыда ишиалгия кезіндегі шыдай алатын ауырсыну өте ауыр шыдай алмайтындай болады, пациент қалыпты қозғала алмайды, әр қозғалыста қатты ауырсыну пайда болады.
Остеопороз кезінде сүйек тығыздығының төмендеуі байқалады және сүйектер сынғыш болады, бұл олардың жиі әртүрлі зақымдарға ұшырауына әкеледі: ұзақ уақыт бойына бірге бітіп кететін жарықтар мен сынықтар пайда болады. Мұндай ауру көбінесе егде жастағы адамдарда байқалады.
Спондилоз кезінде бастапқы кезеңдерде пациенттер жағымсыз сезімдерді сезбейді, бұл кезде сүйек тінінің шамалы өсуі пайда болады. Ауырсыну аурудың екінші кезеңінде пайда болады, сүйекке артық ет өсуінің қарқынды қалыптасуы, сондай-ақ артқы бұлшықеттердің спазмы байқалады.
Аурудың үшінші кезеңі сүйек конгломераттарының пайда болуымен сипатталады, бұл зардап шеккен омыртқадағы қозғалыстардың тоқтауына әкеледі.
Дискілердің протрузиясы кезінде жұлын каналының тарылуы орын алады, жұлынның мембраналары мен жүйке тамырлары қысылады, омыртқа айналасындағы тіндердің қабынуы мен ісінуі байқалады. Адам жұлыннан өтетін жүйкелердің бойында қатты ауырсынуды сезінеді.
Егер науқаста бел омыртқасының протрузиясы байқалса, онда ол әдетте аяқ саусақтарының ұюын сезінеді, ауырсыну жамбас пен төменгі аяқтың артқы бетіне таралады.
Егер протрузия мойын аймағында дамитын болса, онда ол көбінесе мүгедектікке әкеледі, мойын аймағындағы ауырсынудан басқа, пациент иықтың ауыруы, саусақтардың ауыруы, ұюы, бас ауруы, сондай-ақ қан қысымының күрт көтеріліп-түсуі туралы алаңдайды.
Люмбаго кезінде пациент пульспен соғатын қатты ауырсынумен алаңдайды. Адам мәжбүрлі күйде тұры қалады, кез-келген қозғалыс ауырсынудың жоғарылауына әкеледі. Ауырсыну бірнеше минутқа, кейде бірнеше күнге созылады.
Омыртқалы грыжаларда жұлыннан кететін жүйкелердің бойымен грыжаның аймағында ауырсыну байқалады. Науқастың негізгі шағымдары-бұл ішек аймағындағы ұйю, аяқтың артқы бетіне сәуле түсіретін бел аймағында ауырсынудың пайда болуы.
Дәрігер вертебролог жиі ұшырасатын ең көп таралған ауру-бұл радикулит. Бұл аурудың негізгі белгілері-аяқтың артқы бетіне тарайтын бел аймағындағы ауырсыну.
Люмбаго, бұл аурудың айрықша белгісі-бел аймағында күшті, тұла бойға тарайтын ауырсыну, оны тесіп ауыру деп те атайды. Бұл жағдайда бел аймағында қозғалыстардың күрт шектелуі байқалады.
Люмбальгияда физикалық белсенділіктен кейін пайда болатын ауырсыну байқалады.
Вертебролог диагноз қою үшін келесі диагностикалық әдістерге жүгінеді:
Қазіргі уақытта омыртқа ауруларын емдеу үшін емдеудің консервативті және хирургиялық әдістері, қолмен емдеу қолданылады.
Консервативті емдеу кезінде қабынуға қарсы стероидты емес препараттар, миелорелаксанттар және антидепрессанттар жиі тағайындалады.
Емдеудің барлық хирургиялық әдістері жалпы анестезиямен жүргізіледі. Дәстүрлі хирургиялық араласулар да, аз инвазивті операциялар да қолданылады.
Аз инвазивті әдістемелердің көмегімен омыртқа аралық дискінің грыжасын емдеу жүреді, бұл ретте бірнеше тәсілдер пайдаланылады:
Перкутанды дискэктомия әдісі емдеудің аз инвазивті әдісі болып табылады, хирургиялық араласу эндоскопиялық жабдықтың көмегімен теріге кішкене кесу арқылы жүзеге асырылады.
Жедел араласу тек омыртқа аралық дискілерде ғана емес, жұмсақ тіндерінде, буындарда, бұлшық етте, бұлшықет, капсулаларында да жүргізіледі.
Омыртқалардың сынуы кезінде вертебропластика жасалады. Бұл әдісті пайдаланған кезде сынған жерге арнайы медициналық желім енгізіледі, ол зақымдалған омыртқаны нығайтады.
Хирургиялық емес емдеу әдісі-бұл тарту созу болып табылады, бұл әдістің мәні мынада: тарту кезінде жүйке тамырларының айналасында орналасқан кеңістік кеңейеді. Бұл әдіс проблемадан толығымен арылуға мүмкіндік бермейді, бірақ егер қандай да бір себептермен хирургиялық араласу мүмкін болмаса, науқастың жағдайын жақсарта алады.
Дәрігерлер омыртқа ауруларының пайда болуына және дамуына жол бермейтін қарапайым алдын-алу шараларын сақтауды ұсынады.
Біріншіден, жел соғатын жерлерде болудан аулақ болу керек, өйткені адам ағзасының шамадан тыс салқындауы көбінесе омыртқаға тікелей жақын орналасқан бұлшықет қысылуының жоғарылауына әкеледі.
Екіншіден, басты айналдыру қозғалыстарын жасамау керек, өйткені олар мойын омыртқасының деформациясына әкелуі мүмкін, бұл өз кезегінде остеохондроздың дамуына әкеледі.
Үшіншіден, ешқандай жағдайда арқадағы ауырсыну пайда болған кезде сіз бірден массаж жасаушы маманға жүгінбеуіңіз керек, алдымен диагноз қойып, мануалды терапияны тағайындауы керек вертебрологтың кеңесі қажет. Мұндай абайсыз қадамдар омыртқаның зақымдалуына, ал кейбір жағдайларда мүгедектікке әкелуі мүмкін.
Егер сіз спортпен шұғылданатын болсаңыз, онда омыртқаға байланысты проблемалар туындаған кезде, вертебрологтар жүзуге және серуендеуге мән беруге кеңес береді, бірақ жүгірумен айналысу ұсынылмайды, өйткені қону кезінде бір аяғыңызда күшті жүктеме болады, бұл адамның дене салмағынан шамамен бес есе көп. Сонымен қатар, спорт тұрақты, омыртқаға жүктеме тұрақты емес болуы керек, бұл адам ағзасына зиян тигізеді.
